Anal Fistül Nedir? Anal Fistül Sebepleri Nelerdir?

Anal fistül, anüs duvarında apse yapmış alandan makat deliğinin etrafındaki deriye açılan küçük iltihaplı bir tüneldir.

Hastalar makat bölgesinde hissedilen ağrı ve şişme şikayetleriyle gelirler. Anal fistül tek bir kanal şeklinde olabileceği gibi ağaç dalı şeklinde birkaç kanaldan oluşabilmektedir.

Ancak bu kanalların geçtiği yollar oldukça önemlidir çünkü bu bölgede fonksiyonları açısından insan yaşamında çok önemli kaslar bulunmaktadır.

Anal fistül sıklıkla daha önce meydana gelmiş veya o esnada var olan apse sonucu oluşmaktadır. Anal apse anüs çevresinde yangı sonucu oluşan irinin birikmesidir.

Anal fistüller bu apselerden kaynaklanabildiği gibi kronik bağırsak hastalığı ve radyoterapi gibi nedenlerden dolayı da gelişebilir.

• Makatta ve çevresinde ağrı, şişkinlik
• Makatta kaşıntı ve yanma
• Oturmakta güçlük
• Makatta kızarıklık
• Makatta dolgunluk hissi
• Makat çevresinde kötü kokulu veyahut kanlı akıntı
• İç çamaşırda kirlenme
• Ateş
• Ağrılı idrar yapma
• Kabızlık gibi belirtiler vardır.

Fistülle birlikte kabızlık yaşandığında ara ara apse atakları görülebilir. Eğer ameliyattan kaçınılırsa ve ara ara apse atakları görülürse yeni tüneller oluşabilir.

Bu da hastalığı komplike bir hale sokabilir. Fistül hastalarının kabız olmamaya dikkat etmeleri gerekir. Bunun için bol bol su içilmeli ve lifli gıdalar tüketilmelidir.

Makat fistülü ve apsesinin en önemli sebebi anüsteki cilt altında ve kaslar arasındaki bezlerin iltihaplanmasıdır. Bu hastalığın pek çok belirtisi bulunmaktadır. Bu belirtiler:

Akut ishal atağı, yabancı cisim ve sert dışkılamanın yaptığı travmalar, iltihaplı anal fissürler, iltihaplanan anal hematomlar, bağırsak parazitleri, makattaki kıl kurtları, crohn hastalığı, tüberküloz, divertikülit, ülseratif kolit, tüberküloz, bağırsak mantarları, kanserler, karın içi alt bölge iltihapları ve ciddi genital enfeksiyonlardır.

Anal fistülün tanısı çoğunlukla muayene ile konulur. Hastalığın makat çevresindeki seyri, komplike olup olmaması, kronik bağırsak hastalığı olup olmaması ve cerrahinin nasıl yapılacağı şu tanı yöntemleriyle kararlaştırılabilir.

• Manyetik rezonanslı görüntüleme
• Rektosigmoidoskopi/ Kolonoskopi
• Fistülografi

Anal fistül çeşitleri oluşan fistülün yapısına ve yayılma oranına göre şekillenmektedir.

Anal fistüllerin çoğu basit fistüller halinde olup tedavi edilmediğinde ilerlemesi kaçınılmazdır.

Fistül ilerlediğinde hastaya ciddi problemler vermektedir ve bu durum tedaviyi zorlaştırmaktadır.

Anal fistül çeşitleri şunlardır:

• İntersfinkterik Anal Fistül: Anal fistüllerin neredeyse çoğunu bu çeşit fistüller oluşturmaktadır. Makat çevresindeki kasların arasından geçerek deri yüzeyine doğru yayılan fistül çeşididir.
• Transsfinkterik Anal Fistül: makatı kontrol eden en dıştaki kası geçerek deri yüzeyine doğru yayılan fistül çeşididir.
• Suprasfinkterik Anal Fistül: makatı çevreleyen kasların tamamını geçerek deri yüzeyine doğru yönelen fistül çeşididir.
• Extrasfinkterik Anal Fistül: anal fistül hastalığının küçük bir bölümünü oluşturmakta ve kökeninde iltihap olmayan fistül çeşididir.

Günümüz koşullarında hâlen anal fistülün medikal olarak tedavisi bulunmamaktadır.

Bu patolojide cerrahi tedavi her zaman gerekmektedir. Eğer fistül sfinkter kasının az bir kısmını içeriyorsa fitülotomi işlemi uygulanmaktadır.

Fitülotomi, cilt kısmını açmayı ve fistülü dış ve iç ağzının birleştiren anal sfinkterin küçük bir parçasını kesmeyi ve geçiti daha sonra kontrollü olarak iyileşecek yaraya dönüştürme işlemidir.

Cerrahi apse drenajı esnasında yapılabilmektedir. Bazı durumlarda fistül ilk drenajdan sonra ortaya çıkabilmektedir.

Ancak bu işlem esnasında sfinkter kasının liflerinin bir kısmının da alınıyor olması hastaların dışkılama yeteneğinde birtakım bozulmalar meydana gelebilmektedir.

Bu yöntemin yanı sıra sfinkter kaslarının kesilmediği başka cerrahi yöntemler de bulunmaktadır.

Fibrin yapıştırıcısı bu seçeneklerden birisidir. Bu metodda fistül hattının içine fibrin yapıştırıcı sıkılmaktadır ve bu kanal hattı doldurulmaktadır.

Sfinker kası kesilmediğinden dışkılamada herhangi bir sorun yaşanmamaktadır.

Bu yöntemin dezavantajı ise başarı oranı oldukça düşüktür. Ancak avantaj olarak birden fazla kez uygulanabilmektedir.

Fistül tedavi edilmediği sürece yıllar içinde dallanarak budaklanmaktadır. Bu durumda tedavi gittikçe zorlaşmaktadır. Bu bölgede sürekli devam eden iltihap süreci kanserleşmeye kadar gidebilmektedir.

Sürekli iltihaplı akıntının varlığı sebebiyle anüs civarında mantar gelişmektedir. Ek olarak da anal bölgede sürekli kaşıntı olmaktadır.

Ameliyatsız anal fistül tedavisi ile bu hastalık 10 dakika gibi kısa bir sürede tedavi edilebilir, tedavi sonrası ağrı hissedilmeyecek kadar azdır, tedavide herhangi bir kesi ve dikiş kullanılmadığı için doku kaybı, apse gibi şikayetler görülmez ve hasta aynı gün sosyal yaşantısına geri dönebilir.

Bu ameliyatı olmak isteyen kişilerin ameliyat riskleri ve iyileşme sürecindeki istenmeyen sürecindeki istenmeyen etkiler hakkında tereddüt yaşanmaktadır.

Her cerrahi operasyonda olduğu gibi anal fistül operasyonlarında da binde bir oranda komplikasyon oluşması riski vardır. Anestezi riskleri her operasyonda olabilecek kadardır.

Anal fistül ameliyatı sonrası kişilerin çekindiği durum ise dışkı tutamama, gaz çıkarma durumlarıdır. Anal fistülün birçok tedavi yöntemi bulunmaktadır.

Günümüzde yapılan anal fistül tedavilerinde komplikasyon gelişmesi ve ameliyat sonrası şikayetlerin oluşması çok düşüktür.

Tıpta çok farklı çeşidi çok farklı hastalıkların tedavisi amacıyla kullanılmaktadır.

Son 3-4 yıldır fistülün tedavisinde de kullanabileceği gösterilmiştir ve başarıyla kullanılmaktadır.

Her ne kadar ameliyathane şartlarında yapılsa da diğer ameliyatlar gibi hastaya eziyet vermemektedir.

Fistül içi boş bir organla deri arasında ya da iki içi boş yapı arasında (kalın bağırsakla genital bölge arasında olan gibi) boru gibi bir açıklık olmasıdır.

Bağırsakla makat arasındaki yani perianal fistüllerde lazerin probu fistülün dış ağzından iç ağza doğru sokulur, prob yavaş yavaş dışarı doğru çekilirken kanal boyunca ışık verilmektedir.

Verilen bu ışık fistülün iç yüzeyini bir anlamda yakarak gelmektedir. Kanalın içi yanar ve tahrip olur.

Tahrip olan bu dokunun yerine vücut yeni, temiz ve sağlıklı doku geliştirmektedir. Gelişen bu yeni doku açıklığı tıkamış yani bir anlamda kapatmış olur.

Lazerle Fistül Ameliyatı Olanlar:

• İşlem sonrası son derece rahattırlar.
• Uzun süre pansumanlara katlanmazlar.
• Kanama gibi sorun yaşamazlar.
• Aynı gün ya da ertesi gün evlerine dönebilirler.
• 2-4 günde işlerinin başına geçebilirler.
• Gaz kaçırma ve dışkı kaçırma gibi sorunlar yaşamazlar.

Anal fistülden korunma beslenme, temizlik ve düzenli dışkılama ile mümkündür.

Alt başlıklar halinde anal fistül hastalığından korunmak için yapılması gerekenler şunlardır: beslenme, düzenli dışkılama ve temizlik.

Beslenme: Günümüzde beslenme alışkanlıklarımızın fast fooda yönelmesi, yeterli sebze, meyve ve lifli gıda alınamamasıyla ya kabızlık ya da ishal oluşmaktadır.

Bu durum anal fistülü tetiklemektedir. Anal fistülden korunmak için ilk yapılması gereken beslenme alışkanlığını değiştirmek gerektirmektedir.

Düzenli Dışkılama ve Temizlik: Dışkılamanın uzun süre ertelenmesi dışkının sertleşmesine ve dışkılama esnasında yaşanan zorlama anüsün tahribine yol açmaktadır.

Dışkılama sonrası temizlikte bol su kullanılarak ve yumuşak tuvalet kâğıtları tercih edilerek anal fistülden korunulabilmektedir.